حذف دلار از مبادلات تجاری عراق چه تأثیری بر بازار ارز ایران دارد؟
تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۶۲۵۵۹
بانک مرکزی و دولت عراق تصمیم دارند از سال ۲۰۲۴ تمام مبادلات تجاری داخلی به جای دلار با دینار عراق انجام شود. این مسئله در سه بعد مختلف تجارت خارجی، جابهجایی مسافر و گردشگر بین دو کشور و ارتباط بازارهای ارز دو کشور قابلبررسی است. - اخبار اقتصادی -
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در خبرها آمده است که بانک مرکزی و دولت عراق تصمیم دارند از سال 2024 تمام مبادلات تجاری داخلی به جای دلار با دینار عراق انجام شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
از طرف دیگر مبادلات دلاری در میان مردم و فعالان اقتصادی برای تجارت داخلی بسیار رایج است. در واقع دلار و دینار دو ابزار جایگزین برای نیاز مبادلاتی مردم و فعالان اقتصادی مورداستفاده قرار میگیرد. این موضوع در ارتباط با ریال در اوایل اشغال عراق توسط آمریکا نیز موردتوجه بود.
حال سؤالی که مطرح میشود این است که چرا اجرای این سیاست توسط و دولت بانک مرکزی عراق برای اقتصاد و بازار ارز ایران مهم است و بانک مرکزی در مواجهه با این اقدام سیاستی بانک مرکزی و دولت عراق چه واکنش و اقدامی باید انجام دهد. در گفتوگو با یحیی لطفینیا، کارشناس اقتصادی، این موضوع را مورد بررسی قرار میدهیم.
لطفینیا با اشاره به دلیل اهمیت سیاستهای ارزی و تجاری عراق بر اقتصاد ایران، گفت: این مسئله در سه بعد مختلف تجارت خارجی، جابهجایی مسافر و گردشگر بین دو کشور و ارتباط بازارهای ارز دو کشور قابلبررسی است.
سهم بالای عراق در صادرات ایران
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: عراق بهعنوان یکی از مهمترین شرکای تجاری ایران در بخش صادرات محسوب میشود که این موضوع در چارچوب رویکرد توجه به کشورهای همسایه برای خنثیسازی تحریم میگنجد.
وی افزود: همانطور که در نمودار 1 ملاحظه میکنید؛ در سال 1401 عراق با بیش از ده میلیارد دلار واردات از ایران سهم 19.5 درصدی از کل صادرات 53.5 میلیارد دلاری کشور داشته است.
لطفینیا با بیان اینکه واردات ایران از عراق بسیار اندک است، گفت: در واقع با اندکی مسامحه میتوان گفت که صادرات به عراق حدود 20 درصد از نیاز ارزی تجار کشور برای واردات از سایر کشورها را تأمین میکند. زیرا که سهم واردات ایران از عراق بسیار پایین است. در سال 1401، مجموع واردات ایران از عراق در حدود 205 میلیون دلار بوده است.
وی افزود: باتوجهبه اجرای سیاستهای کنترل ارزی در ایران، موضوع صادرات و بازگشت ارز حاصل از آن نقش مهم و اساسی در مدیریت بازار ارز و اقتصاد کلان دارد؛ بنابراین هر گونه تحول تجاری و ارزی در عراق که وضعیت صادرات ایران به این کشور را تحتتأثیر قرار دهد، میتواند اقتصاد کلان و مدیریت بازار ارز ایران را تحتالشعاع قرار دهد.
سهم بالای عراق در جابهجایی گردشگر مذهبی
لطفینیا با اشاره به پیوندهای سیاسی، فرهنگی و مذهبی میان دو کشور ایران و عراق افزود: به همین دلیل عراق و ایران در زمینه جابهجایی مسافر سهم و نقش قابلتوجهی در تعامل با یکدیگر دارند. بهگونهای که بر اساس گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری از کل گردشگران خارجی که طی سال 2022 وارد ایران شدهاند 55 درصد عراقی بودهاند.
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: این موضوع در ارتباط با عراق نیز مطرح است بهگونهای که در یک نمونه و در ارتباط با مراسم اربعین حسینی بیش از 4 میلیون ایرانی در این مراسم که در کشور عراق برگزار میشود، شرکت میکنند. این تعداد ایرانی حدود 16 درصد کل شرکت کنندگان در مراسم اربعین (عراقی و غیر عراقی) را شامل میشود.
وی با تأکید بر اهمیت جابهجایی مالی که توسط گردشگران و مسافران بین دو کشور اتفاق میافتد، افزود: هر گونه سیاست تجاری و ارزی از سوی دو کشور، بازار مالی کشور طرف مقابل را تحتتأثیر قرار میدهد. این موضوع در خصوص برنامه دولت و بانک مرکزی عراق برای حذف دلار از مبادلات تجاری داخلی نیز مطرح است. در مجموع در زمان برگزاری مراسم مذهبی ـ سیاسی اربعین، بانک مرکزی ایران اقدامات و برنامههای متعددی برای مدیریت بازار ارز و جلوگیری از فشار بر بازار ارز را دنبال میکند.
ارتباط بین بازار ارز سلیمانیه و تهران
لطفینیا با تأکید بر اهمیت بازار ارز سلیمانیه بهعنوان یکی از مهمترین بازارهای بین کشورهای همسایه، گفت: نرخ تعیین شده در این بازار در ارتباط مستقیم و همسو با نرخ ارز بازار غیررسمی ایران است. نمودار 3، روند نرخ ارز در بازار غیر رسمی تهران و بازار ارز سلیمانیه را به تصویر کشیده است که با وجود بالاتر بودن نرخ دلار سلیمانیه نسبت به تهران روند این دو همسو با هم بوده است.
وی ادامه داد: بنابراین باتوجهبه تأثیرگذاری سیاستهای تجاری و ارزی دولت عراق بر کانالهای عرضه و تقاضای دلار در بازار سلیمانیه و علامتدهی نرخ کشف شده در این بازار به بازار نقد تهران خواهد شد.
آثار جایگزینی دینار بهجای دلار بر بازار ارز ایران
این کارشناس اقتصادی با اشاره به برنامه بانک مرکزی و دولت عراق برای اعمال ممنوعیت معامله با دلار برای تجارت داخلی در عراق گفت: باتوجهبه نقش و سهم عراق در جریان ارزی کشور (حواله و اسکناس)، انتظار میرود که سیاستهای اعمالی بانک مرکزی عراق، بازار ارز ایران را تحتتأثیر قرار دهد.
وی با اشاره به کاهش فشار تقاضای ارز در نتیجه عدم نیاز به ارز جهان روای دلار برای پاسخ به نیازهای مسافران ایرانی حاضر در عراق، اظهار داشت: در واقع باتوجهبه اینکه انجام معاملات ارزی (دلار) برای تجارت داخلی در عراق ممنوع شده است. مسافران ایرانی برای تأمین نیازهای خود متقاضی دریافت و تأمین ارز دینار خواهند شد که تأمین آن برای بانک مرکزی ایران سهلتر و آسانتر از دلار است.
لطفینیا با اشاره به تضعیف کانال عرضه ارز در نتیجه کاهش حجم مبادلات دلاری در داخل عراق، گفت: این کانال بعضاً بهعنوان کانال تأمین نیاز ارزی کشور شناخته میشد. در واقع عراق و بازار سلیمانیه یکی از چند بازار منطقهای است که نیازهای ارزی تجار و فعالان اقتصادی (رسمی و غیررسمی) کشور را تأمین میکند که تضعیف این بازار منجر به ایجاد فشار بر بازار تهران و سایر بازارها خواهد شد.
وی با اشاره به یکی دیگر از پیامدهای تصمیم جدید دولت عراق افزود: از دیگر کانالهای اثرگذار سیاست بانک مرکزی و دولت عراق، کانال تأثیرگذاری بر انتظارات ناشی از اعمال محدودیتهای ناشی از نقلوانتقالات ارزی بین ایران و عراق است که منجر به تشدید انتظارات منفی و افزایش سطح نااطمینانی خواهد شد.
ضرورت توجه بانک مرکزی به تغییر سیاستهای ارزی در عراق
به گزارش تسنیم،به نظر میرسد، اتخاذ رویکرد فعال توسط بانک مرکزی در رصد و پایش سیاستهای تجاری و ارزی کشورهای طرف تجاری و همسایه به طور مشخص عراق بهمنظور اتخاذ تصمیمهای مناسب و به هنگام برای جلوگیری از ایجاد شوکهای خارجی به بازار ارز باید بیشازپیش موردتوجه قرار گیرد.
برخی از کارشناسان اقتصادی با اشاره به سیاست حذف دلار از مبادلات تجاری داخلی عراق، پیشنهاد کردهاند که رویکرد دلارزدایی در پاسخ به نیازهای ارزی زوار ایرانی مشرف به عراق بر اساس تجربه موفق تخصیص ارز اربعین موردتوجه قرار گیرد.
همچنین فراهم نمودن بستر دریافت ارز دینار از مسافران و گردشگران عراقی همزمان با امکان دریافت ارز دلار از آنها از طریق صرافیهای مجاز و جهتدهی آن به کانالهای رسمی کشور موردتوجه قرار گیرد.
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: بانک مرکزی و دولت عراق مبادلات تجاری داخلی کارشناس اقتصادی بازار ارز ایران تجاری و ارزی لطفی نیا جابه جایی بر بازار دو کشور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۶۲۵۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آفریقا؛ قاره فرصتها/ موانع همکاریهای تجاری ایران و آفریقا چیست؟
گزارشها حاکی است که ایران برای رشد ۱۰ برابری تجارت با آفریقا هدفگذاری کرده، اما عدم شناخت ظرفیتها در بین تجار ایرانی و آفریقایی، نبود یا کمبود حمل و نقل ارزان، مستمر و فراگیر و همچنین وجود مانع جابجایی مستقیم ارز و پول، از جمله موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقاست که باید برطرف شود.
به گزارش ایسنا، امسال همزمان با اکسپو ۲۰۲۴، دومین اجلاس همکاریهای ایران و آفریقا برگزار شد که پیش بینی شده بود بیش از ۲۰ کشور آفریقایی در این اجلاس حضور پیدا کنند.
طی سالهای اخیر بارها بر اهمیت و ظرفیتهای قاره آفریقایی برای تجار ایرانی تاکید شده است. با این حال به نظر میرسد ایران و کشورهای آفریقایی از ظرفیتهای یکدیگر مطلع نیستند.
به طور کلی تجارت ایران با آفریقا سالانه ۱.۲ میلیارد دلار است که ۱.۱ میلیارد دلار آن صادرات است. بیشترین میزان تجارت خارجی بین ایران و آفریقا در سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاد که تجارت خارجی با آفریقا به حدود ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسید. اما این عدد در مقایسه با تجارت کشورهای دیگر با قاره آفریقا قابل توجه نیست و به همین دلیل سازمان توسعه تجارت اعلام کرده که برای تصاحب سهم بیشتر از بازار این قاره برنامهریزیهایی در نظر گرفته است.
البته با توجه به اینکه حجم تبادلات تجاری آفریقا در سال گذشته حدود ۱۲۰۰ میلیارد دلار بوده، سهم ایران از این تبادلات ناچیز بوده است. همچنین باید به این نکته توجه کرد که در بازارهای آفریقا کشورهایی مثل چین و هند نفوذ قوی دارند که رقابت با آنها برای ایران تا حدودی سخت است.
با این حال رئیس جمهور در اجلاس ایران و آفریقا که روز جمعه برگزار شد، تاکید کرد که هدفگذاری یک میلیارد دلاری برای همکاریهای اقتصادی ایران و آفریقا در یک سال آینده به هیچ وجه متناسب با ظرفیتهای موجود نیست و حتما باید به سمت هدف ۱۰ برابری حجم همکاریهای اقتصادی و تجاری فیمابین حرکت کنیم.
آنطور که یکی از مسئولان سازمان توسعه تجارت اخیرا توضیح داده، آمار تجارت با آفریقا بیشتر از عددهای اعلامی است، اما ایران به دلیل محدودیتهای ناشی از اعمال تحریمها، صادرات مستقیم به این کشورها ندارد و محصولات ایرانی از طریق کشور دوم مانند امارات، ترکیه، قطر و عمان به کشورها صادر میشود.
جزئیات تجارت ایران و آفریقا در سال ۱۴۰۲
آنطور که اخیرا سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت توضیح داده، در سال گذشته ۳۹ کشور از قاره آفریقا، مقصد صادرات کالاهای ایرانی به صورت مستقیم بودند. همچنین با وجود کاهش صادرات کشور به بخش سفید این قاره در شمال در سالهای گذشته، شاهد افزایش صادرات به کشورهای الجزایر، مصر، لیبی، تونس، جیبوتی و مراکش در سال ۱۴۰۲ بودیم.
در این میان هفت مقصد نخست محصولات صادراتی به آفریقا در سال ۱۴۰۲، غنا با خرید ۱۷۳.۵ میلیون دلار، آفریقای جنوبی با ۱۴۵ میلیون دلار، تانزانیا با ۹۲.۸ میلیون دلار، کنیا با ۴۸.۷ میلیون دلار، نیجریه با ۴۸ میلیون دلار، موزامبیک با ۴۷.۱ میلیون دلار و سومالی با ۳۳.۳ میلیون دلار به صورت مستقیم بودند.
در رابطه با محصولات صادراتی به این قاره نیز باید گفت ۵۱ درصد صادرات ایران، مشتقات نفتی شامل کود اوره، قیر، گاز مایع و انواع روغنهای صنعتی بود و بعد از آن ۳۷ درصد صادرات ایران را محصولات فولادی و آهنی به خود اختصاص داده است. همچنین مواد غذایی، مصالح ساختمانی، انواع فرش و کف پوش، شویندهها و لوازم بهداشتی، لوازم خانگی، دارو و تجهیزات پزشکی، لوازم صنعتی، قطعات خودرو، لاستیک، مواد معدنی، لوازم الکتریکی، لوستر، مبلمان و اسباب بازی از دیگر کالاهای صادراتی ایران به قاره آفریقا در سال ۱۴۰۲ بودند.
در این میان ۲۲ کشور از این قاره فروشنده مستقیم کالا به ایران در سال ۱۴۰۲ بودند که آفریقای جنوبی با فروش ۱۹ میلیون دلار، زامبیا با ۱۲.۵ میلیون دلار، غنا ۱۲ میلیون دلار، سیشل با ۱۱.۷ میلیون دلار، کنیا ۹.۵ میلیون دلار، تانزانیا با ۶.۱ میلیون دلار و اوگاندا با ۴.۱ میلیون دلار، هفت کشور نخست فروش کالا در بین کشورهای قاره آفریقا به ایران در سال گذشته بودند.
حدود ۶۶ درصد واردات ایران از این قاره مواد غذایی و کشاورزی مانند چای، ذرت، قهوه، توتون، حبوبات، لاشه گوسفند و محصولات شیلاتی بودند و ۲۱ درصد نیز مواد معدنی مانند سنگ منگنز، سنگ و خاک روی، کنسانتره گروم و ۱۳ درصد دیگر نیز عمدتا روغن صنعتی و گریس، انواع تسمه، ماشین آلات، مواد شیمیایی و صنعتی و لوازم یدکی بوده است.
قاره آفریقا با دارا بودن ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت و ۵۴ کشور، یک فرصت بزرگ در حوزه روابط تجاری و اقتصادی است. با این حال به گفته دستاندکاران حوزه تجارت، عدم شناخت ظرفیتها در بین تجار ایرانی و آفریقایی، نبود یا کمبود حمل نقل ارزان و مستمر و فراگیر و همچنین موانع جابجایی مستقیم ارز و پول، از موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقا است.
انتهای پیام